੧ – ਇੱਕ ਅੱਖਰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅੰਦਰ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਅਰਥ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਨ- ਇਕ – ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਇਕ ਵਚਨ ਲਈ ਇਕੁ- ਪੁਲਿੰਗ ਇੱਕ ਵਚਨ ਲਈ ਇਕਿ- ਕਈ (ਇਕਿ ਦਾਤੇ ਇਕਿ ਭਿਖਾਰੀ ਜੀ ) ਸੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਸੇ ਲਈ ਇੱਕ ਗਣਿਤ ਦਾ ਵਰਤਿਆਂ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਭੁਲੇਖਾ ਹੀ ਨਾ ਰਹੇ। ਵਰਨਾ ਕੋਈ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਸੀ ਓਅੰਕਾਰ ( ਰੱਬ) ਤਾਂ ਮਾਤਾ ਦੇਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਔਕੜ ਨਹੀਂ ਆਇਆ, ਕੋਈ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਸੀ ਰੱਬ ਕਈ ਹਨ ਕ ਦੀ ਸਿਹਾਰੀ ਕਲੈਰੀਕਲ ਗਲਤੀ ਹੈ ਆਦਿ। *ਓ*- ਇਸ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਹੈ ਓਅੰਕਾਰ ਜੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਓਅੰਕਾਰ ਬਾਣੀ ਅੰਦਰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਨਾਲ ਹੀ ਅਰਥ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਕਿ…

ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਲਉ ਨਾ ਕਰੋ ਨਚਾਰਾਂ ਨੂੰ। ਗੁਰਮੁਖੀ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਕੇ ਸਿੱਖੋ ਅਪਣਾ ਲਉ ਕਕਾਰਾਂ ਨੂੰ। ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵੱਧ ਚੜ ਕੇ ਸਿੱਖੋ ਨਾ ਛੇੜੋ ਗ਼ਦਾਰਾਂ ਨੂੰ। ਦਰ ਤੋਂ ਅੰਦਰ ਬੋਲ ਪੰਜਾਬੀ ਬਾਕੀ ਭੁੱਲ ਸਭ ਯਾਰਾਂ ਨੂੰ। ਸਿੱਖ ਕੇ ਆਪ ਪੰਜਾਬੀ ਮਿਤ੍ਰਾ ਨਾਲ ਸਿਖਾ ਦੇ ਯਾਰਾਂ ਨੂੰ। ਮੁਲਤਾਨੀ ਮਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਲੈ ਭੁੱਲ ਝੂਠੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ। ਮਾਖਿਓ ਮਿੱਠੀ ਗੁਰੂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਫਿਰ ਕਿਉਂ ਪ੍ਰਚਾਰੋ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਨੂੰ। ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਲਉ ਨਾ ਕਰੋ ਨਚਾਰਾਂ ਨੂੰ। ਨੋਟ- ੧. ਭੁੱਲ ਸਭ ਯਾਰ ਮਤਲਬ ਘਰ ਅੰਦਰ ਬਾਕੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਭੁੱਲ ਕਿ ਸਿਰਫ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲ। ੨. ਸਿਖਾ ਦੇ ਯਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਤਲਬ ਬਾਕੀ ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ। ਭੁੱਲ ਚੁੱਕ ਲਈ ਮੁਆਫ਼ੀ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮੁਲਤਾਨੀ ਬਰੈਂਪਟਨ , ਕਨੇਡਾ।

ਫੁੱਲ ਸੇਵਾ ਲਈ ਉਗਾਈਏ ਨਾ ਕਿ ਧੰਦਾ ਬਣਾਈਏ। ਮੱਤ ਗੁਰੂ ਦੀ ਅਪਣਾਈਏ ਨਾ ਕਿ ਮਨਮੱਤ ਅਪਣਾਈਏ। ਹੱਕ ਅਪਣਾ ਹੀ ਖਾਈਏ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਬੁੱਧੂ ਨ ਬਣਾਈਏ। ਸਿਰਫ ਗੁਰ ਸ਼ਬਦ ਅਪਣਾਈਏ ਨਾ ਕਿ ਮੂਰਤਾਂ ਪੁਜਾਈਏ। ਗੱਲ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸੁਣਾਈਏ ਨਾਲੇ ਮੰਨ ਸਮਝਾਈਏ। ਆਪ ਜਪੀਏ ਜਪਾਈਏ ਨਾਲ ਮੁਲਤਾਨੀ ਨੂੰ ਸਮਝਾਈਏ

ਧੰਨ ਧੰਨ ਮਾਂ ਬਸੰਤ ਕੌਰੇ ਕਿਆ ਤੇਰਾ ਜੇਰਾ। ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਵੇਂ ਕਟਾ ਲਿਆ ਤੂੰ ਪੁੱਤ ਛੁਟੇਰੇ। ਜਾਲਮ ਜ਼ਰਾ ਨਹੀਂ ਕੰਬਿਆ ਜਿਨ੍ਹੇ ਟੁਕੜੇ ਕਰਤੇ। ਤੂੰ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਪੁਆ ਲਿਆ ਤੇ ਸ਼ੁਕਰੇ ਕਰਤੇ। ਜ਼ੋਰ ਜਾਲਮ ਨੇ ਲਾ ਲਿਆ ਤੂੰ ਈਨ ਨਹੀਂ ਮੰਨੀ। ਮੀਰ ਮੰਨੂ ਦੀ ਅੰਮੀਏ ਸਭ ਆਕੜ ਭੰਨੀ। ਸੰਧਿਆ ਵੇਲਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਯਾਦ ਰੱਬ ਨੂੰ ਕੀਤਾ। ਸ਼ੁਕਰ ਦਾਤੇ ਦਾ ਅੰਮੀਏ ਤੂੰ ਅਰਦਾਸ ਚ ਕੀਤਾ। ਵਾਰ ਵਾਰ ਕਰਦਾ ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਮੁਲਤਾਨੀ ਤੇਰਾ। ਧੰਨ ਧੰਨ ਮਾਂ ਬਸੰਤ ਕੌਰੇ ਕਿਆ ਤੇਰਾ ਜੇਰਾ।

*ਏਕਸ ਕੇ ਹਮ ਬਾਰਿਕ* ਜੇ ਅੱਜ ਆਪਾਂ ਪਰਵਾਰਾਂ ਅੰਦਰ ਝਾਤ ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ  ਇਕ ਹੀ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਦੀ ਔਲਾਦ ਅੰਦਰ ਕਿਤੇ ਆਪਸੀ ਪਿਆਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਨਜ਼ਰੀਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਮੈਂ-ਮੇਰੀ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤਾਨ ਹੋਏ ਪਏ ਹਨ। ਜਦ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੈ ਸੋ ਮੇਰਾ ਖਿਆਲ ਹੈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀ ਸਭ ਇੱਕ ਪਿਤਾ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਪਰਵਾਰ ਹੀ ਤਾਂ ਹਾਂ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ “ ਸਭੇ ਸਾਝੀਵਾਲ ਸਦਾਇਨਿ ਤੂੰ ਕਿਸੈ ਨ ਦਿਸਹਿ ਬਾਹਰਾ ਜੀਉ ॥(ਪੰਨਾ-੯੭) ਅਸੀ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕੇ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਮੇਰ-ਤੇਰ ਨੇ ਘਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਫਲ ਸਰੂਪ ਹਊਮੈ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਘੇਰ…

Balwinder Singh – ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਹੈ ਕੀ ਸਿੱਖ ਬੱਚਿਆ / ਵੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਗੁਰਮਖੀ ਦੇ ਗੁਟਕਿਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਪਾਠ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਗੁਟਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਗੁਟਕਿਆਂ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕਿਉ ਨਹੀਂ ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਸ ਦੇ ਕੀ ਫਾਇਦੇ / ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਅਪਣੇ ਅਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਖੁੱਲ ਕੇ ਦਿਉ ਜੀ। Bhawanjot Kaur – For someone who is just coming towards gursikhi and doesn’t know Punjabi at all, English Gutka is a good start. Once they start learning Punjabi a bit more, the transition to Punjabi Gutka is must. However, for young kids in their growing age…

Stick = ਡੰਡਾ- ਅਕਲਦਾਨ Shoe = ਜੁੱਤੀ- ਅਣਥੱਕ ਸਵਾਰੀ, ਚਰਨਦਾਸੀ Device made of reeds to clean grains = ਛੱਜ – ਅਦਾਲਤੀਆ Blanket/quilt =ਰਜਾਈ- ਅਫਲਾਤੂਨੀ sleep = ਸੌਣਾ – ਅੜਿੰਗ ਬੜਿੰਗ Sick = ਬੁਖਾਰ- ਆਕੜਭੰਨ Milk = ਦੁੱਧ – ਸਮੁੰਦਰ Salt =ਲੂਣ – ਸਰਬਰਸ Hard stick = ਸੋਟਾ – ਸਲੋਤਰ Little bit = ਥੋੜਾ – ਸਵਾਇਆ One = ਇੱਕ- ਸਵਾ ਲੱਖ Radish = ਮੂਲੀ- ਕਰਾੜੀ Hunger = ਭੁੱਖ – ਕੜਾਕਾ Knife =ਚਾਕੂ- ਕੋਤਵਾਲ Lassi/ beverage = ਲੱਸੀ – ਖਾਰਾ ਸਮੁੰਦਰ Cigarette = ਬੀੜੀ ਪੀਣਾ – ਗਧੀ ਚੁੰਘਣਾ Afraid =ਡਰਾਕਲ – ਗਿੱਦੜ Deaf = ਗੂੰਗਾ – ਗੁਪਤਾ Needle = ਸੂਈ – ਚਲਾਕਣ Urine = ਪਿਸ਼ਾਬ ਕਰਨਾ – ਚੀਤਾ ਭਜਾਉਣਾ Donkey =ਗਧਾ –…

ਸੂਰਜ, ਪੂਰਾ ਗਰਮ, ਤੇ ਰੇਤਾ ਵੀ ਗਰਮ ਸੀ। ਅੱਗ, ਪੂਰੇ ਜੌਬਨ ਤੇ ਸੀ, ਤੇ ਤਵੀ ਵੀ ਗਰਮ ਸੀ। ਚੰਦੂ ਵੀ ਗਰਮ, ਤੇ ਭੜਭੂੰਜਾ ਵੀ ਗਰਮ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਹੀ ਉੱਥੇ, ਠੰਡੇ ਤੇ ਨਰਮ ਸੀ। ਹੱਥ ਜੋੜ, ਸਾਈ ਮੀਆਂ ਮੀਰ, ਆ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਏ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕੋਲ ਆ ਕੇ, ਦਿਲੌਂ, ਹਮਦਰਦੀ ਭਰਦਾ ਏ। ਕਹਿੰਦਾ, ਹੁਕਮ ਕਰੋ ਦਾਤਾ ਜੀ, ਮੈ ਹੁਣੇ ਹੀ ਸਬਕ ਸਿਖਾ ਦਿਆਂ। ਹੁਕਮ ਕਰੋ ਤਾਂ ਦਾਤਾ ਜੀ, ਲਹੌਰ ਦੀ ਇੱਟ ਨਾਲ ਇੱਟ ਖੜਕਾ ਦਿਆਂ। ਗੁਰੂ ਨਿਮਰਤਾ ਸਹਿਤ ਫੁਰਮਾਉਦੇ, ਸਾਂਈ ਜੀ। ਮੰਨ ਭਾਣਿਓ ਕਿਉ ਭਟਕਾਉਂਦੇ, ਸਾਂਈ ਜੀ। ਅੱਜ ਸਬਰ ਦੀ ਜਬਰ ਨਾਲ ਚੱਲੀ ਹੈ ਜੰਗ। ਮੁਲਤਾਨੀ ਪੜ ਸੁਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ ਦੰਗ। ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮੁਲਤਾਨੀ ਬਰੈਂਪਟਨ , ਕਨੇਡਾ।

“ਘੱਲੇ ਆਵਹਿ ਨਾਨਕਾ ਸੱਦੇ ਉਠੀ ਜਾਹਿ” ਸਤਿਗੁਰੂ ਫ਼ੁਰਮਾਇਆ ਏ। ਦਾਤਾ! ਅੱਜ ਏ ਦੱਸ ਹਾਂ ਪਹਿਲਾ, ਸਾਨੂੰ ਸਮਝ ਕਿਉ ਨ ਆਇਆ ਏ। ਦਾਤਾ! ਲਗਦੈ ਮਮਤਾ ਸਾਡੀ ਨੇ ਹੀ ,ਪਰਦਾ ਮੱਤ ਤੇ ਪਾਇਆ ਏ। ਜੇ ਕਰ ਮਿਹਰ ਤੂੰ ਕਰ ਦਏ ਦਾਤਾ! ਕਿਹੜਾ ਲੱਗਣਾ ਕਰਾਇਆ ਏ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜਿਨਾਂ ਸਾਕ ਕਿਸੇ ਦਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੇਕ ਹੀ ਆਉਦਾ ਏ। ਜਿਸ ਦੇ ਉਤੇ ਮਿਹਰ ਤੂੰ ਕਰ ਦਏ, ਉਹੀ ਸੇਵ ਕਮਾਉਂਦਾ ਏ। ਸਤਿਦਰਜੀਤ ਤਾਂ ਭੈਣ ਹੈ ਸਾਡੀ, ਨਾਦੀ ਹੀ ਅਖਵਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੇ ਵਿੱਚ, ਵੱਧ ਚੱੜ ਹੱਥ ਵਟਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਘਾਟਾ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਪਿਆ ਸੀ, ਜਦ ਲੋਚ ਨੇ ਫ਼ਤਿਹ ਬੁਲਾਈ ਏ। ਦਾਤਾ! ਇਹ ਵੀ ਤੇਰੀ ਖੇਡ ਹੀ ਹੈ ਨਾ, ਜੋ ਪੁਰਾਣੀ ਯਾਦ ਦੁਹਰਾਈ ਏ। ਇਸ…