ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵਰਤ ਔਰਤ ਜਾਤੀ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਧਰਮ ਦੀ ਆਂਢ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਭਗਤਾਂ ਨੇ ਪਾਖੰਡ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਫਸੋਸ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਨਕਾਰਿਆ ਹੈ ਉਸੇ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬੀਬੀਆਂ ਵੀ ਅੱਜ ਇਸ ਭਰਮ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸੀਆਂ ਫਿਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਕ ਅਨ-ਪੜ੍ਹਤਾ; ਦੂਜਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹੋਰ ਹੋਰ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਮੜ੍ਹੀ-ਮਸਾਣਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਤੇ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵਰਤਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਸਤ੍ਰੀ-ਜਾਤੀ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਕੱਤਕ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਸੀਤਲਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅਹੋਈ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਖ਼ਾਸ ਖ਼ਾਸ…

ਗਰਮੀ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸੀ। ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਦਰੱਖਤ ਦੇ ਥੱਲੇ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਥੋੜੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੀ ਇੱਕ ਬੇਰੀ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੇਲੇ ਦਾ ਬੂਟਾ ਵੀ ਸੀ। ਹਵਾ ਦਾ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ ਬੁੱਲਾ ਆਇਆ। ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਧਿਆਨ ਅਚਾਨਕ ਉਸ ਬੇਰੀ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਅਤੇ ਕੇਲੇ ਵੱਲ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਕੀ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਵਾ ਦੇ ਚੱਲਣ ਕਰਕੇ ਬੇਰੀ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਤਾਂ ਝੂਮ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਲੇ ਨੂੰ ਅਪਣੇ ਕੰਢਿਆਂ ਨਾਲ ਚੀਰੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਲੱਗੇ, ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜੇ ਤੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ, ਤਾਂ ਸੁਤੇ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਾਥ ਕਰੇਂਗਾ ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਹਨ;…

ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕੋਈ ਧਨਾਢ ਅਤੇ ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਿਆਣਾ ਸਮਝਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਆਇਆ। ਉਹ ਸੱਜਣ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਪਣੀਆਂ ਹੀ ਸਿਫ਼ਤਾਂ ਦੇ ਪੁਲ ਬੰਨੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਣ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਹ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਬੜੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਹੈ ਦਾਤੇ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਤੰਦਰੁਸਤ ਸਰੀਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਰੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਸਦਕਾ ਹੀ ਰੱਬ ਨੇ ਭਾਗ ਲਾਇਆ ਹੈ। ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਕਾਜ ਖੁਦ ਹੀ ਸੰਭਾਲ਼ੀਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹੀ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਜਦ ਉਹ ਚੁੱਪ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ ਭਾਈ ਇਹ ਸਭ ਦਾਤਾਂ ਅਤੇ ਇਹ ਸੋਹਣਾ ਸਰੀਰ ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ…

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸਿੱਖ ਨੇ ਪੁਛਿਆ, ਕੀ ਹਵਨ ਕਰਵਾਉਣ ਨਾਲ ਬੰਦਾ ਅਮੀਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕਿਸੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨੇ ਹਵਨ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਪੰਡਤ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਵਨ ਕਰਾਉਣ ਨਾਲੇ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖ ਕਲੇਸ਼ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਬੜੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਭਰਮਾਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੁੱਖ ਕਲੇਸ਼ ਤਾਂ ਇਨਸਾਨੀ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਜ਼ਹਿਰ ਹਨ। ਜੇ ਇਸ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਕੁਸ਼ਤਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਜੜੀਆਂ ਬੂਟੀਆਂ ਆਦਿ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤ ਕੇ, ਕੁਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਬਰੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਤੋਖ ਦੀ…

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਜਦ ਮਿਲਾਪ ਭਰਥਰੀ ਜੋਗੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਅਸੀ ਇਹ ਸ਼ਰਾਬ ਨਹੀਂ ਪੀਂਦੇ । ਜੋਗੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਇਸ ਦੇ ਪੀਣ ਨਾਲ ਸੁਰਤ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਉਪਰਾਮ ਹੋ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਅਸੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਨਸ਼ਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਇੱਕ ਵਾਰ ਪੀ ਕੇ ਮੁੜ ਉੱਤਰਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਭਰਥਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਐਸਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਨਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਜੋ ਕਦੀ ਵੀ ਨਾ ਉਤਰਦਾ ਹੋਵੇ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਐਸਾ ਨਸ਼ਾ ਹੈ। ਜੋਗੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਉਹ ਕਿਹੜਾ ਨਸ਼ਾ ਹੈ? ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਜੋ ਨਸ਼ਾ ਨਾਮ…

ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਮਰਵਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਾਇਆ ਜੀ ਪ੍ਰਿਥੀ ਚੰਦ ਨੇ ਕਈ ਅਸਫਲ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਜਦ ਉਹ ਹਰ ਯਤਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਬਾਲਕ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਦੇ ਖਿਡਾਵੇ ਦੁਨੀ ਚੰਦ ਬ੍ਰਹਾਮਣ ਨੂੰ ਲਾਲਚ ਦੇ ਕੇ ਬਾਲਕ ਨੂੰ ਮਰਵਾਉਣ ਲਈ ਰਾਜੀ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮਣ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਲਿਆ ਕੇ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਇਸ ਨੂੰ ਦਹੀਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਕੇ ਖੁਆ ਦੇਣਾ। ਇਹ ਜ਼ਹਿਰ ਵਾਲਾ ਦਹੀਂ ਜਦ ਦੁਨੀ ਚੰਦ ਨੇ ਬਾਲਕ ਨੂੰ ਖੁਵਾਉਣਾ ਚਾਹਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਨਾਂਹ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਹ ਪਕੜਿਆ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਉਹ ਦਹੀਂ ਕੁੱਤੇ ਨੂੰ ਖੁਵਾਇਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਕੁੱਤਾ ਮਰ ਗਿਆ। ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਨੇ ਦੁਨੀ…

ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਚਾਰਾਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਸੱਜਣ ਨੇ ਪੁੱਛ ਲਿਆ ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨਰਕ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਡਰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਸ੍ਵਰਗ ਜਾਣ ਦਾ ਕੋਈ ਸੌਖਾ ਮਾਰਗ ਦੱਸਣਾ ਕਰੋ ਜੀ। ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ ਭਾਈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਤਾਂਘ ਹੀ ਨਹੀ ਰੱਖਣੀ ਕਿ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਰਗ ਮਿਲ ਜਾਏ। ਮਨ ਅੰਦਰ ਇਹ ਡਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਕਿ ਨਰਕ ਵਿੱਚ ਨਿਵਾਸ ਨਾ ਮਿਲ ਜਾਏ। ਜੋ ਵੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੈ ਉਹੀ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਸੋ ਮਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਆਸ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਉੱਦਮ ਨਾਲ ਉਹ ਨਾਮ ਰੂਪ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ…

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਕਈ ਸੱਜਣ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਅਪਣੇ ਅਪਣੇ ਦੁੱਖ ਦੱਸ ਰਹੇ ਸਨ। ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਸੱਜਣ ਨੇ ਕਿਹਾ ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਹੀ ਦੁੱਖੀ ਹੈ। ਸੰਗਤ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਉਪਾਅ ਪੁੱਛਣੇ ਕੀਤੇ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਭਾਈ ਜੋ ਵੀ ਸੱਜਣ ਰੱਬ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਭਾਵ ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਦਾ ਹੋਇਆ ਉਸ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਗੁਜ਼ਾਰਦਾ ਹੈ ਉਹੀ ਸੁੱਖੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹੀ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਰੱਬ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਕਿ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਬਾਜ਼ੀ ਹਾਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਭਾਵੇਂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਜਾਂ…

ਇੱਕ ਵਾਰ ਕੁਝ ਰੱਬ ਪ੍ਰਸਤ ਸੱਜਣ ਬੈਠੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਅਚਾਨਕ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗੱਲ ਚੱਲ ਪਈ ਕਿ ਰੱਬ ਕਿਵੇਂ ਵੱਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਕੋਈ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਰੱਬ ਅੱਗੇ ਤਰਲੇ ਕੱਢੇ ਜਾਣ। ਦੂਜਾ ਕਹਿੰਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵੇਦ ਆਦਿ ਪੜ ਕੇ ਰੱਬ ਵੱਸ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੀਜਾ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਨਹੀ ਤੀਰਥ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਕੇ ਰੱਬ ਵੱਸ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚੌਥਾ ਬੋਲਿਆ ਨਹੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਘੁੰਮ ਫਿਰ ਕੇ ਰੱਬ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਵੇਖੋ ਤਾਂ ਰੱਬ ਦੀ ਸਮਝ ਆਏਗੀ। ਪੰਜਵਾਂ ਕਹਿੰਦਾ ਨਹੀ ਸਿਆਣਪ ਨਾਲ ਚੱਲਿਆ ਰੱਬ ਦੀ ਸਮਝ ਪੈਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਨਹੀ ਭਾਈ ਰੱਬ ਦੀ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਦਾਨ ਪੁੰਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਰੱਬ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।…

ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਭਾਈ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਣ ਨਾਲ ਮਨ ਪਵਿੱਤਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਮ ਜਪਣ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਪਾਪਾਂ ਦੀ ਮੈਲ ਧੁੱਪ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਭਾਈ ਕੋਈ ਵੀ ਕਰਮ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਤੁਹਾਡੀ ਭਾਵਨਾ ਸਾਫ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਕੋਈ ਸੱਜਣ ਚੁਸਤੀ ਮਾਰਦਾ ਹੋਇਆ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸਹੀ ਫ਼ੁਰਮਾਇਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਜਦ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਤੀਰਥ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਜੀਵ ਦੀ ਬਲੀ ਦੇ ਕੇ ਗਲਤੀ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਾਈ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣ ਭਾਈ ਫਿਰ ਬਲੀ ਦੀ ਗੱਲ? ਮੈਂ ਕਈ ਵਾਰ ਹੱਜ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਅਬੇ ਗਿਆ…