Gurmat vichaar
-
ਸਾ ਕਰਮਾਤਿ
ਸਾ ਕਰਾਮਾਤਿਕਰਾਮਾਤ ਬਾਰੇ ਕਾਫ਼ੀ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚੇ ਚੱਲਦੇ ਸੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਕਹਿੰਦਾ ਮੈਂ ਨੀ ਕਿਸੇ ਕਰਾਮਾਤ ਨੂੰ ਮੰਨਦਾ ਕੋਈ ਕਹਿੰਦਾ ਕਰਾਮਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਰਿਸ਼ੀ ਮੁਨੀ ਇਹ ਵਰਤਦੇ ਤੇ ਵਿਖਾਉਦੇ ਆਏ ਹਨ। ਪਰ ਆਪਾ ਇਸ ਵਿਵਾਦ ਵਿੱਚ ਨਹੀ ਪੈਣਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਆਪਾ ਤਾਂ ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵਰਤਿਆਂ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਸੋ ਆਉ ਆਪਾ ਅਪਣੀ ਅਕਲ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਹੀ ਸੇਧ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਆਸਾ ਕੀ ਵਾਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਫੁਮਾਉਦੇ ਹਨ “ਏਹ ਕਿਨੇਹੀ ਦਾਤਿ ਆਪਸ ਤੇ ਜੋ ਪਾਈਐ।। ਨਾਨਕ ਸਾ ਕਰਮਾਤਿ ਸਾਹਿਬ ਤੁਠੈ ਜੋ ਮਿਲੈ” ਭਾਵ ਜੇ ਕੋਈ ਕਹੇ ਕਿ ਮੈਂ ਅਪਣੇ ਉਦਮ ਸਦਕਾ ਇਹ ਚੀਜ਼…
-
ਮਾਨਸ ਜਾਤਿ
ਮਾਣਸ ਜਾਤਿਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਅੰਦਰ ਲੱਖਾਂ ਹੀ ਜੂਨਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਇੱਕ ਮਨੁਖਾ ਜੂਨ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਵਡਿਆਈ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। “ ਲਖ ਚਉਰਾਸੀਹ ਜੋਨਿ ਸਬਾਈ ॥ ਮਾਣਸ ਕਉ ਪ੍ਰਭਿ ਦੀਈ ਵਡਿਆਈ ॥” (ਪੰਨਾ-੧੦੭੫) ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਸਿਰਫ ਵਡਿਆਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਬਲਕਿ ਬਾਕੀ ਜੂਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸਦਾ ਪਾਣੀਹਾਰ ਬਣਾਉਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਰਦਾਰੀ ਵੀ ਬਖ਼ਸ਼ ਦਿੱਤੀ। “ ਅਵਰ ਜੋਨਿ ਤੇਰੀ ਪਨਿਹਾਰੀ ॥ ਇਸੁ ਧਰਤੀ ਮਹਿ ਤੇਰੀ ਸਿਕਦਾਰੀ।।” ( ਪੰਨਾ-੩੭੪) ਪਰ ਸੁਆਲ ਖੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਤਨੀਆਂ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅੱਜ ਦਾ ਇਨਸਾਨ ਇਤਨਾ ਦੁਖੀ ਕਿਉਂ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਇਹ ਇਤਨਾ ਦੁਖੀ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਖ਼ੁਦ ਕਸ਼ੀਆਂ ਕਰਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ…
-
ਚਾਲੇ ਥੇ ਹਰਿ ਮਿਲਨ ਕਉ
ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਰੇ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰੱਬ ਇੱਕ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਐਸੀ ਮਹਾਨ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਪਣੀ ਬਣਾਈ ਸਾਰੀ ਸਸ਼੍ਰਿਟੀ ਅੰਦਰ ਸਮਾਇਆ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਅਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਹੋਂਦ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੰਦਾ। ਫਿਰ ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਰੱਬ ਪ੍ਰਸਤ ਜੋ ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਭਾਲ ਅੰਦਰ ਹਨ ਉਹ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕਿਉ ਲੜਦੇ-ਝਗੜਦੇ ਹਨ? ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਸਮਾਉਣਾ ਪੈਣਾ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਮਾਉਣ ਲਈ ਅਪਣੀ ਹੋਂਦ ਮਿਟਾਉਣੀ ਪੈਦੀ ਹੈ। “ ਕਹਣੈ ਵਾਲੇ ਤੇਰੇ ਰਹੇ ਸਮਾਇ।” ( ਪੰਨਾ-੯) ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਰੱਬ ਜੀ ਦੇ ਦੋ ਸਰੂਪ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ “ ਸਰਗੁਨ ਨਿਰਗੁਨ ਨਿਰੰਕਾਰ” ਸੋ ਸਰਗੁਣ ਤਾਂ ਸਭ ਅੰਦਰ ਵੱਸਿਆ ਹੋਇਆ…
-
ਆਵਨ ਜਾਨੁ ਇਕੁ ਖੇਲੁ ਬਨਾਇਆ
ਇਹ ਇੱਕ ਸਚਾਈ ਹੈ ਕਿ ਖੇਲਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਤੰਦਰੁਸਤ ਤੇ ਰਿਸ਼ਟ ਪੁਸ਼ਟ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਿੱਥੇ ਭਾਈਚਾਰਿਕ ਸਾਂਝ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਣ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇ ਆਵਣ ਜਾਣ ਮਤਲਬ ਜੋ ਕੁਝ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਹ ਸਭ ਰੱਬੀ ਹੁਕਮ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਫਿਰ ਇਹ ਖੇਡ ਹੀ ਤਾਂ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੈ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਜਦ ਸਭ ਕੁਝ ਰੱਬੀ ਖੇਡ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਸਫਰ-ਏ-ਸ਼ਹਾਦਤ ਵੀ ਤਾਂ ਇਕ ਰੱਬੀ ਖੇਡ ਹੀ ਸੀ। ਸੋ ਆਉ ਆਪਾ ਵਿਚਾਰ ਕਰੀਏ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ/ ਰੱਬ ਜੀ ਇਸ ਖੇਡ ਰਾਹੀਂ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਸਮਝਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਹੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ…
-
ਪੰਚਾਇਣੁ ਆਪੇ ਹੋਆ
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਦਸਵੇਂ ਜਾਮੇ ਅੰਦਰ ੧੬੯੯ ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਦਾ ਇਕੱਠ ਕਰਨ ਲਈ ਸੁਨੇਹੇ ਪੱਤਰ ਭੇਜ ਕੇ ਆਨੰਦ ਪੁਰ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਬੁਲਾਅ ਲਿਆ ਪਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਰੱਬ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਕੋਈ ਤੀਜਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜਿੱਥੇ ਅੱਜ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਸਾਜਨਾਂ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਉੱਥੇ ਉਹ ਪੰਚਾਇਤੀ ਰਾਜ ਵੀ ਕਾਇਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜਪੁ ਬਾਣੀ ਅੰਦਰ ਆਏ ਸ਼ਬਦ ” ਪੰਚ ਪਰਵਾਣ ਪੰਚ ਪਰਧਾਨ।।” ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਅਰਥ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾ ਦੇ ਪੰਚਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਰੱਬੀ ਦਰਗਾਹ ਵਿੱਚ ਪਰਵਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਸੋ…
-
ਜਨ ਭਏ ਖਾਲਸੇ
ਿਅੱਜ ਆਪਾ ਆਮ ਹੀ ਕਹਿ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਅੱਜ ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਹੈ ਜਾਂ ਖਾਲਸੇ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਦੀਆ ਵਧਾਈਆਂ। ਮੈਂ ਕਈ ਵਾਰ ਸੋਚਦਾ ! ਕੀ ਖਾਲਸਾ ੧੬੯੯ ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਤੇ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆਂ ਹੈ ?? ਕੀ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਖਾਲਸਾ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ?? ਜਦ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਪੁਛਿਆ ਤਾਂ ਕਬੀਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਤਾਂ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਹੀ ਦੱਸ ਦਿੱਤੀ “ ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਜਨ ਭਏ ਖਾਲਸੇ ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਜਿਹ ਜਾਨੀ “। ਸੋ ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਸਾਜਨਾਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਭਾਵ ਖਾਲਸਾ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸੀ।ਭਾਈ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਾਭਾ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਦੇ ਅਰਥ ਕੀਤੇ ਹਨ – (੧) ਸ਼ੁਧ (੨) ਬਿਨਾ…
-
joy (ਆਨੰਦ)
Guru sahib is explaining what real joy (ਆਨੰਦ)is? The true lord blesses the word of an individual who gets rid of attachment. This means that his way of talking, living, thinking, and overall character is improved. Then his thoughts are embedded with “dukh nahi sbb sukh hi hai re”. Guru sahib says this is the real joy but one can only understand this from guru himself. “Andro jinn ka moh tutta tin ka shabad sachey sawareya. Kahey nanak eh anand hai anand gur te janeya” (pg-917) Accept my apologies for any mistakes Balwinder Singh Multani
-
ਆਨੰਦ ਕੀ ਤੇ ਕਿੱਥੇ ?
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਸਮਝਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਸਲ ਅਨੰਦ ਕੀ ਹੈ?? ਜਿਸ ਜੀਵ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਮੋਹ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਸੱਚੇ ਨੇ ਉਸਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੀ ਸਵਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਵ ਉਸ ਦਾ ਬੋਲ ਚਾਲ, ਰਹਿਣ, ਸੋਚ ਵਿਚਾਰ, ਕਿਰਦਾਰ ਸਭ ਕੁਝ ਸੰਵਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਉਸ ਦੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚ “ ਦੁਖੁ ਨਾਹੀ ਸਭੁ ਸੁਖੁ ਹੀ ਹੈ ਰੇ” ਦਾ ਵਰਤਾਰ ਵਰਤ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਇਹੀ ਅਸਲ ਆਨੰਦ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਆਨੰਦ ਦੀ ਸਮਝ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਅੰਦਰਹੁ ਜਿਨ ਕਾ ਮੋਹੁ ਤੁਟਾ ਤਿਨ ਕਾ ਸਬਦੁ ਸਚੈ ਸਵਾਰਿਆ ॥ ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਏਹੁ ਅਨੰਦੁ ਹੈ ਆਨੰਦੁ ਗੁਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ॥੭॥ {ਪੰਨਾ 917} ਭੁੱਲ ਚੁੱਕ ਦੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮੁਲਤਾਨੀ
-
ਵਰਤੈ ਸਭ ਕਿਛੁ ਤੇਰਾ ਭਾਣਾ
ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪਾ ਕਹਿੰਦੇ ਜਾਂ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਭ ਕੁਝ ਰੱਬੀ ਹੁਕਮ ਅੰਦਰ ਹੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਮਨੁਕਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਜਾਂਦਾ। ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਸੁਆਲ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਗਲਤ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰਸਤੇ ਤੇ ਕਿਉ ਨਹੀਂ ਚਲਾਉਂਦਾ ? ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਜ਼ੁਲਮ ਖਤਮ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਤਾਂ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਵਧੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਸ਼ਰ ਕਰ ਸਕੇ ? ਜੇ ਆਪਾ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਇਸ ਦਾ ਉਤਰ ਪੁੱਛਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਭੱਟਾਂ ਦੇ ਸਵਈਆਂ ਚ ਜੁਆਬ ਦਿੰਦੇ ਹਨ “ਕੀਆ ਖੇਲੁ ਬਡ ਮੇਲੁ ਤਮਾਸਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਤੇਰੀ ਸਭ ਰਚਨਾ…
-
ਨਾ ਫਿਰੁ ਪਰੇਸਾਨੀ ਮਾਹਿ
ਨਾ ਫਿਰੁ ਪਰੇਸਾਨੀ ਮਾਹਿ ਕਹਿਣਾ ਤਾਂ ਬੜਾ ਸੌਖਾ ਹੈ ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬੜਾ ਅਜੀਬ ਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਨਾਂ ! “ਨਾ ਫਿਰੁ ਪਰੇਸਾਨੀ ਮਾਹਿ”। ਪਰ ਅੱਜ ਜੇ ਆਪਾ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਜਾਂ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਝਾਤ ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਹਰੇਕ ਮਨੁੱਖ ਕਿਸੇ ਨਾਂ ਕਿਸੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਚ ਘਿਰਿਆ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਦ ਗੁਰੂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਵੀ ਦੁਨੀਆ ਅੰਦਰ ਝਾਤ ਮਾਰੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅੰਦਰ ਅੰਕਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ “ਨਾਨਕ ਦੁਖੀਆ ਸਭੁ ਸੰਸਾਰੁ ॥”(ਪੰਨਾ-੯੫੪) ਤੇ ਫਰੀਦ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਜਦ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੀ ਅਪਣੀ ਬਾਣੀ ਅੰਦਰ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ “ਫਰੀਦਾ ਮੈ ਜਾਨਿਆ ਦੁਖੁ ਮੁਝ ਕੂ ਦੁਖੁ ਸਬਾਇਐ ਜਗਿ ॥ ਊਚੇ ਚੜਿ ਕੈ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਘਰਿ ਘਰਿ ਏਹਾ ਅਗਿ ॥੮੧॥ {ਪੰਨਾ 1382} ਜੇ…