ਗਿਆਨੀ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਉਪਰੰਤ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਿੰਘਾਂ ਹੱਥੋਂ ਸਾਰਾ ਰਾਜ ਭਾਗ ਚੱਲਿਆ ਗਿਆ ਤੇ 1849 ਈ: ਨੂੰ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ’ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ ਇਹ ਗੱਲ ਭਲੀ ਭਾਂਤ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤਾ ਚਿਰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕਦੇ, ਇਸ ਲਈ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲ-ਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰ ਸਿੱਖ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ’ਚ ਮਿਲਗੋਭਾ ਕਰਨ ਵੱਲ ਕਦਮ ਪੁੱਟਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਅਧੀਨ ਕਾਬੂ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਦਖ਼ਲ-ਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰ ਮਹੰਤਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗੜਨ ’ਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ…

ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂਗੁਰਦਵਾਰਾ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ,ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ( ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਜਿੱਥੇ ਮਹੰਤ ਨਰੈਣ ਦਾਸ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਸੀ,ਇਹ ਬੰਦਾ ਪਰਲੇ ਦਰਜੇ ਦਾ ਅਯਾਸ਼ ,ਵਿਭਚਾਰੀ ,ਅਤੇ ਬਦਮਾਸ਼ ਸੀ ਇਸਨੇ ਭਾੜੇ ਦੇ ਗੁੰਡੇ ਵੀ ਰੱਖੇ ਸਨ , ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਆਉਂਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਅਤੇ ਧੀਆਂ ਭੈਣਾ, ਨਾਲ ਇਹ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਭਾੜੇ ਦੇ ਗੁੰਡੇ ਸ਼ਰੇਆਮ ਛੇੜਛਾੜ ਕਰਦੇ ਸਨ ਇਜੱਤ ਤੱਕ ਲੁੱਟਣ ਦੀਆਂ ਨੀਚ ਹਰਕਤਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ,ਗੁਰੂ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਰਜੀਵੜਿਆਂ ਅਤੇ ਪੰਥ ਦਰਦੀਆਂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਇਸਦੀਆਂ ਕਰਤੂਤਾਂ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਅਤੇ ਰੋਸ਼ ਵਿਚ ਸਨ,ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਸੁਧਾਰ ਲਹਿਰ ਦੇ ਵੀਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਜੱਥਾ ੨੦ ਫਰਵਰੀ ੧੯੨੧ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਛੇ ਵਜੇ ਭਾਈ ਲਛਮਣ ਸਿੰਘ ਜੀ…

ਜਦੋਂ ਦਿੱਲੀ ਤਖਤ ਤੇ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਦੂਜੇ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਬਗੈਰ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਸੋ ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਨੇ ਸੰਨ ੧੭੮੩ ਈ: ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਤਖਤ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਤੇ ਖ਼ੂਬ ਲੁੱਟ ਮਚਾਈ। ਜਦ ਇਸ ਬਾਰੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੀ ਫੌਜ ਲੈ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੂਚ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਦ ਇਸ ਬਾਰੇ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਛੱਡ ਕੇ ਦੌੜ ਗਏ। ਹੁਣ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਅਗਰ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਕਾਬਜ਼ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਵੇ ਗਾ ਸੋ ਉਸ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਦੇਣ ਲਈ…

ਮਾਨਵਤਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ’ਚ ਅਣਗਿਣਤ ਕੌਮਾਂ (ਵਿਚਾਰਕ ਗਠਜੋੜ); ਆਪਣੇ ਅਸਤਿਤਵ ’ਚ ਆਈਆਂ ਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਜੂਦ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਅਥਵਾ ਸਮਾਪਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵੇਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੇ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਕੌਮੀ ਸਿਧਾਂਤ ’ਚ ਸਰਲਤਾ, ਸਪਸ਼ਟਤਾ, ਸਮਾਨਤਾ, ਸੁਤੰਤਰਤਾ, ਉਦਾਰਤਾ ਆਦਿ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਅਭਾਵ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਾ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵੀ ਸਮਝ ’ਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: (1). ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਮਾਇਆ ਤੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਦੇ ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ’ਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਨਤਾ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਤਾਰੇ ਦਾ ਗਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ਤਮਾਮ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਵੈਸੇ ਹੀ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਮਾਇਆ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮਨੁੱਖੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਉੱਠਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਭਾਵ ਸਦਾ ਦੁਨਿਆਵੀ ਕਾਰਜਾਂ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ…

5 ਫਰਵਰੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵੱਡਾ ਘੱਲੂਘਾਰਾ 5 ਫਰਵਰੀ, 1762 ਈ: ਨੂੰ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ ਦੇ ਛੇਵੇਂ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰਿਆ ਸੀ। ਅਬਦਾਲੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ‘ਤੇ 11 ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਅਖੀਰ ਸਿੱਖਾਂ ਹੱਥੋਂ ਹੋਈਆਂ ਬੇਇੱਜ਼ਤੀ ਭਰੀਆਂ ਹਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਹ ਹਮਲੇ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਜ਼ ਨਾ ਆਇਆ। 1761 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੰਜਵੇਂ ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ ਮਰਾਠਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 25-26 ਹਜ਼ਾਰ ਮਰਾਠਾ ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਔਰਤਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਕੇ ਅਬਦਾਲੀ ਕਾਬਲ ਨੂੰ ਚੱਲ ਪਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵੜਦੇ ਹੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਾਂਗ ਸਿੱਖ ਉਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲੱਗ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਮਾਲ ਅਸਬਾਬ ਲੁੱਟ ਲਿਆ ਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹਿੰਦੂ ਕੁੜੀਆਂ ਤੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਅਬਦਾਲੀ ਦੇ ਪੰਜੇ ਵਿਚੋਂ ਛੁਡਵਾ ਕੇ ਘਰੋ-ਘਰੀ ਪਹੁੰਚਾਇਆ।ਅਬਦਾਲੀ ਨੇ ਭਾਰਤ…